500 Ton ve Üstü CO2 Eşdeğeri Florlu Sera Gazı (F-Gaz) İçeren Sistemlerin Sabit Kaçak İzleme Ekipmanı ile Donatılması Zorunludur: Bunun İçin Yapılması Gerekenler
Florlu sera gazları (F-Gazlar), küresel ısınma potansiyelleri yüksek olan ve atmosferde uzun süre kalabilen gazlardır. Bu nedenle, F-Gaz içeren sistemlerin sızıntılarını en aza indirmek, hem çevresel sorumluluklarımız hem de yasal yükümlülüklerimiz açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle, 500 ton CO2 eşdeğeri ve üzerinde F-Gaz şarjına sahip sabit soğutma, iklimlendirme, ısı pompası, yangın koruma sistemleri, 1 Ocak 2017'den sonra kurulan elektrikli şalt cihazları ve Organik Rankine Çevrimleri için sabit kaçak izleme sistemlerinin kurulması ve kullanılması yasal bir zorunluluktur.
Bu yazımızda, bu zorunluluğu yerine getirmek için atmanız gereken adımları detaylı bir şekilde ele alacağız.
Adım 1: Sistem Şarjının CO2 Eşdeğeri Cinsinden Belirlenmesi
Yeni F-Gaz yönetmeliği (EC 517/2014), sistemlerdeki şarj miktarını kilogram yerine CO2 eşdeğeri cinsinden değerlendirmektedir. Bu nedenle ilk adımınız, sisteminizde bulunan F-Gaz miktarının CO2 eşdeğerini hesaplamak olmalıdır.
- Kilogram Cinsinden Şarj Miktarını Bulun: Cihazınızın etiketini, el kitabını veya teknik özelliklerini inceleyerek sistemdeki F-Gaz miktarını kilogram (kg) cinsinden tespit edin. Örneğin, bir etikette "Soğutkan: R404A, Miktar: 130 kg" gibi bir bilgi bulunabilir.
- CO2 Eşdeğerini Hesaplayın: Bulduğunuz kilogram değerini, kullanılan F-Gaz türünün Küresel Isınma Potansiyeli (GWP) değeri ile çarpın. (Örneğin, R404A için GWP değeri 3922'dir. Bu durumda hesaplama: 130 kg x 3922 = 509,860 kg CO2 eşdeğeri, yani yaklaşık 509.86 ton CO2 eşdeğeri olacaktır.)
- Unutmayın: 1 ton = 1000 kg
Adım 2: Kaçak İzleme Sistemi Zorunluluğunun Tespiti
Hesapladığınız CO2 eşdeğeri şarj miktarı 500 ton veya daha fazla ise, sisteminize sabit bir kaçak izleme sistemi kurulması zorunludur. Bu eşik değer, yasal uyumluluk için kritik bir noktadır.
Adım 3: Kaçak İzleme Sisteminin Kurulumu
Zorunluluk tespit edildiyse, uygun bir kaçak izleme sisteminin seçilip doğru şekilde kurulması gerekmektedir.
- Tanım: Kaçak izleme sistemi, florlu sera gazı kaçağını tespit ettiğinde işletmeciyi veya sorumlu personeli uyaran, kalibre edilmiş mekanik, elektriksel ya da elektronik bir cihazdır.
- Yerleşim: Sistem, F-Gaz varlığını en etkili şekilde takip edebileceği noktalara yerleştirilmelidir. İdeal olarak, varsa makine dairesine; makine dairesi bulunmuyorsa, mümkün olduğunca kompresöre yakın bir konuma monte edilmelidir.
- Hassasiyet: Kurulacak sistem, çok düşük seviyedeki (örneğin, bazı sistemler için 1 ppm kadar düşük) kaçakları dahi tespit edebilecek yeterli hassasiyet seviyesine sahip olmalıdır.
- Standartlar ve Yönetmelikler: Kurulum işlemi, EN 378 gibi ilgili ulusal ve uluslararası standartlar ile geçerli yönetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır.
- Uyarı Sistemi: Sistem, bir kaçak tespit ettiğinde işletmeciyi veya ilgili personeli etkili bir şekilde uyarmalıdır. Bu uyarılar, tesisin giriş yollarında veya ilgili bölümlerde konumlandırılacak sesli (korna) ve görsel (flaşör) sinyalleri içerebilir. Gelişmiş sistemler, arıza durumu ve farklı alarm seviyeleri (örneğin, üç seviyeli alarm) için röle çıkışlarına sahip olabilir.
- Entegrasyon (İsteğe Bağlı): Bazı modern kaçak izleme sistemleri, BACnet veya Modbus gibi açık iletişim protokolleri aracılığıyla mevcut merkezi kontrol ve otomasyon sistemlerine (BMS/SCADA) doğrudan dijital iletişim ile entegre edilebilir. Bu, tüm tesisin tek bir noktadan daha etkin izlenmesine olanak tanır.
Adım 4: Sistemin İşletilmesi ve İzlenmesi
Kaçak izleme sistemi kurulduktan sonra, sürekli olarak ortam havasını izleyerek potansiyel F-Gaz kaçaklarını tespit etmeye çalışır. Herhangi bir kaçak algılandığında, sistem derhal işletmeciyi veya sorumlu personeli uyaracaktır.
Adım 5: Sistemin Periyodik Kontrolü
Kurulan sabit kaçak izleme sistemi, doğru ve güvenilir çalıştığından emin olmak için her 12 ayda bir mutlaka yetkili ve sertifikalı personel tarafından kontrol edilmeli ve kalibrasyonu doğrulanmalıdır. Bu kontroller, sistemin hassasiyetini ve işlevselliğini koruması için kritik öneme sahiptir.
Adım 6: Kaçak Tespit Edildiğinde Yapılması Gerekenler
Sabit kaçak izleme sistemi tarafından bir kaçak sinyali alındığında, aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
- Kaçağın yeri derhal ve doğru bir şekilde belirlenmelidir.
- Kaçak, en kısa sürede sertifikalı teknik personel tarafından tamir edilmelidir.
- Tamir işlemi tamamlandıktan sonra, sistemde tekrar sızdırmazlık kontrolü yapılmalı ve kaçağa neden olan esas sorunun ortadan kaldırıldığından emin olunmalıdır.
Adım 7: Sızdırmazlık Kontrol Sıklığına Etkisi
500 ton CO2 eşdeğeri ve üzeri F-Gaz şarjına sahip sistemler için sabit kaçak izleme sistemi kurulması, zorunlu sızdırmazlık kontrol periyotlarını da etkiler. Eğer sisteminizde çalışır durumda bir sabit kaçak izleme sistemi varsa, normalde her 3 ayda bir yapılması gereken sızdırmazlık kontrolleri her 6 ayda bir yapılabilir. Bu, işletme için hem zaman hem de maliyet açısından bir avantaj sağlayabilir.
Adım 8: Kayıtların Tutulması
İşletmeciler, F-Gaz içeren sistemleriyle ilgili tüm işlemleri ve kayıtları düzenli olarak tutmakla yükümlüdür. Bu kayıtlara şunlar dahil edilmelidir:
- Sisteme eklenen veya sistemden çekilen F-Gaz miktarları ve türleri.
- Yapılan sızdırmazlık kontrollerinin tarihleri ve sonuçları.
- Kaçak izleme sisteminin tarih içeren periyodik kontrol sonuçları.
- Gerçekleşen kaçaklar, yapılan tamiratlar ve sorumlu personel bilgileri.
Bu kayıtlar, denetimlerde ibraz edilmek üzere en az 5 yıl süreyle saklanmalıdır.
Sonuç
500 ton ve üzeri CO2 eşdeğeri F-Gaz içeren sistemlerde sabit kaçak izleme sisteminin donatılması, sadece yasal bir zorunluluk olmanın ötesinde, çevresel sürdürülebilirliğe katkıda bulunan önemli bir adımdır. Yukarıda belirtilen adımları izleyerek, hem yasal yükümlülüklerinizi yerine getirebilir hem de işletmenizin çevreye olan duyarlılığını artırabilirsiniz.
Bu süreçlerle ilgili daha fazla bilgi almak, sistemlerinize uygun kaçak izleme çözümleri hakkında danışmanlık veya kurulum hizmeti almak için Bizi Arayın!
İLETİŞİM BİLGİLERİMİZ:
TEL: +90 0850 432 0 338 +90 216 344 48 19
Cep/ Whatsapp: +90 0532 424 62 19
MAİL: info@erdincklima.com.tr